Przygotowanie pacjenta do badania krwi:
• Na pobranie krwi należy zgłosić się rano, najlepiej między godziną 7:30 a 10:00. W przypadku badań pilnych dopuszcza się możliwość pobrania krwi o innych porach dnia.
• Pacjent powinien być na czczo tzn. po minimum 10-12 godzinnym wstrzymaniu się od przyjmowania posiłków i płynów.
• Po przespanej nocy, nie po intensywnym wysiłku fizycznym.
• W dniu poprzedzającym badanie nie należy spożywać alkoholu.
• W przypadku przyjmowania leków, pacjent powinien skonsultować się z lekarzem i ustalić czas ich zażycia w dniu pobrania.
• Przy monitorowaniu leku, krew pobieramy przed kolejną dawką.
• Krew powinna być pobrana po kilkuminutowym odpoczynku.
• Wskazane jest wypicie niewielkiej ilości wody bez dodatków.
Bezwzględnie na czczo pobieramy materiał na następujące badania:
* glukoza i test tolerancji glukozy
* insulina
* C-peptyd
* lipidogram -cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy (14 godzin bez posiłku)
* żelazo, TIBC
* fosfor
* kwas foliowy
* kortyzol
* AST, ALT, GGTP, ALP, bilirubina, lipaza, amylaza
* LDH
* OB
Zalecamy pobranie materiału na czczo na następujące badania:
* morfologia krwi obwodowej
* magnez, wapń,
* mocznik, kreatynina
* kwas moczowy
* prolaktyna
* PT, APTT, fibrynogen
* białko całkowite, albuminy
Bezwzględnie rano - ze względu na rytm dobowy pobieramy materiał na następujące badania:
*kortyzol
*ACTH
*hormon wzrostu
* PTH
* 17-OH-progesteron, DHEA, DHEA-S
* FSH, LH, prolaktyna, testosteron, estradiol
* TSH
* potas, żelazo, fosfor
Doustny test tolerancji glukozy:
Na badanie pacjent musi zgłosić się z 75 g glukozy (dostępne w aptece) i aktualnym (do miesiąca) wynikiem poziomu glukozy na czczo.
• Testu nie wykonuje się, jeżeli rozpoznanie cukrzycy jest oczywiste na podstawie pojedynczych oznaczeń glikemii - dwa niezależne oznaczenia poziomu glukozy powyżej 7,00 mmol/l
• Krew pobiera się na czczo w godzinach między 7:30 a 10:00.
• Po pierwszym pobraniu krwi Pacjent otrzymuje roztwór glukozy, który należy wypić w ciągu maksimum 5 minut.
• Materiał jest ponownie pobierany po dwóch godzinach od podania glukozy lub po godzinie i po dwóch.
• W trakcie trwania testu pacjent musi wstrzymać się od przyjmowania posiłków i napojów oraz palenia papierosów.
• W trakcie testu nie wolno oddalać się z miejsca przeprowadzania badania.
• W przypadku złego samopoczucia należy fakt ten zgłosić personelowi laboratorium
Prolaktyna - test obciążenia metoklopramidem
• Krew pobiera się na czczo, w godzinach rannych, najlepiej minimum po godzinie od momentu obudzenia się.
• Przed wykonaniem badania nie należy masować piersi,intensywnie ćwiczyć oraz podejmować współżycia.
• Podczas trwania testu pacjent powinien wstrzymać się od przyjmowania posiłków i napojów oraz unikać wysiłku fizycznego.
• Po pierwszym pobraniu krwi pacjent otrzymuje 1 tabletkę (10 mg) metoklopramidu, którą należy popić wodą.
• Krew pobiera się po 60 i/lub 120 minutach od momentu podania leku/lub wg wskazań lekarza
MOCZ- badanie ogólne
Przed planowanym badaniem moczu Pacjent powinien zaopatrzyć się w jednorazowy pojemnik do badania moczu (dostępny w aptece).
• Przed pobraniem moczu do badań laboratoryjnych Pacjent powinien unikać wysiłku fizycznego.
• Zaleca się zachowanie abstynencji płciowej.
• Nie zaleca się pobierania moczu do badań laboratoryjnych w trakcie krwawienia miesięcznego oraz 2-3 dni przed i po menstruacji.
• W przypadku wykonywania badania moczu u dzieci dopuszcza się pobieranie materiału do specjalnych woreczków (dostępne w aptece).
• Mocz do badań laboratoryjnych powinien być pobrany z zachowaniem ogólnie obowiązujących zasad higieny (po dokładnym umyciu zewnętrznych narządów płciowych przy użyciu ciepłej wody i mydła). Nie należy stosować w tym celu specjalnych środków dezynfekcyjnych i odkażających.
• Do badania ogólnego należy przynieść pierwszą, poranną próbkę moczu.
• Mocz należy pobrać z tzw. środkowego strumienia: pierwszą porcje moczu należy oddać do toalety, następnie porcję około 50ml oddać do wcześniej przygotowanego pojemnika.
• Mocz dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie.
MOCZ - badanie bakteriologiczne
Mocz do badania mikrobiologicznego należy pobierać rano z pierwszej mikcji moczu, przed włączeniem antybiotykoterapii lub minimum 10 dni po jej zakończeniu
• Przed planowanym badaniem moczu Pacjent powinien zaopatrzyć się w jednorazowy jałowy pojemnik do badania bakteriologicznego moczu (dostępny w aptece).
• Dokładnie umyć ręce, okolice krocza i cewki moczowej bieżącą wodą z mydłem, osuszyć jednorazowym ręcznikiem:
- Mężczyźni: Po odciągnięciu napletka, dokładnie umyć okolice cewki moczowej, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
- Kobiety: Dokładnie umyć okolice krocza, jedną ręką rozchylić wargi sromowe odsłaniając ujście cewki moczowej, umyć okolice cewki, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
• Pierwszą partię moczu oddać do toalety, drugą partię - nie przerywając strumienia oddać bezpośrednio do pojemnika, maksymalnie do 1/3 jego wysokości.
• W celu uniknięcia przypadkowego zanieczyszczenia bakteriami nie dotykać palcami wewnętrznej powierzchni jałowego pojemnika oraz jego przykrywki, brzegiem pojemnika nie dotykać okolic narządów płciowych.
• Pojemnik natychmiast zamknąć i opisać imieniem, nazwiskiem i numerem pesel pacjenta.
• Pojemnik z moczem dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie.
• Uwaga: mocz do badania ogólnego i na posiew dostarczać w dwóch oddzielnych pojemnikach: niejałowym i jałowym.
MOCZ - zbiórka dobowa
Przed wykonaniem badania Pacjent powinien zaopatrzyć się w plastikowy pojemnik z podziałką min. 2,5 litra oraz jednorazowy pojemnik do badania ogólnego moczu.
• Zbiórkę moczu należy rozpocząć rano (np. o godzinie 6:00), a zakończyć następnego dnia o tej samej godzinie.
• Pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety
• Kolejne porcje moczu łącznie z pierwszą porcją pobraną następnego dnia oddać do wcześniej przygotowanego pojemnika.
• Podczas całego okresu zbiórki pojemnik z moczem należy przechowywać w chłodnym miejscu.
• Po zakończeniu zbiórki zebrany do pojemnika mocz dokładnie wymieszać i zmierzyć jego objętość.
• Porcję moczu o objętości ok. 50 ml przelać do pojemnika na badanie ogólne moczu.
• Pojemnik dokładnie zakręcić i podpisać nazwiskiem, imieniem.
• Na pojemniku zanotować zmierzoną dobową objętość moczu (w mililitrach).
• Pojemnik dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie.
• Badanie traci wartość diagnostyczną, jeśli zbiórka nie zostanie przeprowadzona prawidłowo np. pominięto jedną mikcję moczu, wówczas badanie należy powtórzyć w innym terminie.
• Podczas prowadzenia dobowej zbiórki moczu należy zachować ogólnie przyjęte zasady higieny.
Badanie bakteriologiczne i/lub mykologiczene:
wymaz z gardła/ migdałków/jamy ustnej /nosa/języka
• wymazy należy pobierać w momencie wystąpienia objawów klinicznych, przed zastosowaniem antybiotyków
• lub co najmniej 10 dni po zakończonej kuracji antybiotykiem
• w dniu poprzedzającym badanie nie należy płukać gardła i stosować leków o działaniu antybakteryjnym (np. tabletki do ssania)
• w godzinach porannych, na czczo przed przyjęciem pokarmów, płynów oraz przed umyciem zębów (pasty do zębów zawierają substancje antybakteryjne, co może zafałszować wynik badania)
Badanie kału
• Przed planowanym badaniem kału Pacjent powinien zaopatrzyć się w plastikowy, jednorazowy pojemnik (dostępny w aptece). Na badanie bakteriologiczne pojemnik musi byś jałowy
• Przed oddaniem kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy.
• Świeży kał pobiera się z kilku miejsc za pomocą szpatułki do pojemnika, w ilości odpowiadającej wielkości orzecha włoskiego.
• Należy unikać zanieczyszczenia materiału moczem oraz środkami chemicznymi używanymi do dezynfekcji toalet.
• Pojemnik należy szczelnie zamknąć, podpisać nazwiskiem, imieniem i numerem pesel pacjenta.
• Pojemnik dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie(badanie bakteriologiczne, mykologicze, antygen Helicobacter Pylorii, krew utajona). Na badanie parazytologiczne kał można przechować w chłodnym miejscu w temperaturze lodówki, jednak nie dłużej niż 24 godziny.
• Pobranie kału na krew utajoną nie wymaga zastosowania diety. Nie należy pobierać kału w czasie menstruacji.
• Kał na badanie parazytologiczne pobiera się 3-krotnie w odstępach 2-3 dniowych. Zaleca się pobieranie nie wcześniej niż 2 tygodnie po zakończeniu kuracji antybiotykowej.
• Kompletne badanie w kierunku pasożytów jelitowych to kał + wymaz okołoodbytniczy.
• Pobieranie wymazu okołoodbytniczego w kierunku owsicy:
Materiał pobierać rano przed wykonaniem wszelkich czynności higieniczno- fizjologicznych. Rozsunąć jedną ręką pośladki i przykleić taśmę klejącą na 5 sekund do fałd odbytu. Następnie taśmę odkleić i przykleić do otrzymanego szkiełka podstawowego. Wymaz podpisać imieniem i nazwiskiem pacjenta
• Badanie w kierunku antygenu cyst Giardia lamblia metodą immunoenzymatyczną wykonuje się z jednej próbki - kał należy dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie, ewentualnie zamrozić od razu po pobraniu.